اگر از طرفداران فعالیت‌های هیجان انگیز هستید، احتمالا کوهنوردی می‌تواند در لیست علاقه‌مندی‌های‌تان قرار گیرد. اصول کوهنوردی در صورتی  که به‌صورت صحیح انجام شود، فواید زیادی را برای سلامت جسم و روح به همراه دارد. متاسفانه برخی از افراد به‌ویژه تازه کارها، بدون توجه به قواعد کوهنوردی این ورزش را شروع می‌کنند که عوارض جبران ناپذیری را به دنبال دارد. در این مقاله قصد داریم به بررسی اصول مهم و کلیدی این ورزش مفید بپردازیم.

برنامه‌ریزی برای سفر کوهنوردی

مهم‌ترین اقدام قبل از آغاز کوهنوردی تنظیم یک برنامه‌ریزی دقیق و آماده کردن چک لیست لوازم کوهنوردی است. در برنامه‌ریزی مسیر کوهپیمایی و زمان حرکت را  مشخص کنید. همچنین آماده‌سازی تجهیزات مورد نیاز مانند آب‌ و غذا، پوشاک، جعبه کمک‌های اولیه، تجهیزات مسیریابی و … هم بخشی از برنامه‌ریزی برای شروع یک ماجراجویی در کوهستان است. 

خرید و انتخاب کوله پشتی مناسب

کوله پشتی کوهنوردی یک وسیله ضروری برای حمل تجهیزات کوهنوردی است. در انتخاب کوله پشتی به آناتومی بدن خود و حجم و اندازه تجهیزاتی که در طول سفر نیاز دارید، توجه کنید. همچنین به دلیل عبور از مسیرهای سخت و تغییرات آب‌وهوا در کوهستان، تهیه یک کوله پشتی بادوام و مرغوب را در اولویت قرار دهید.

خرید لباس مناسب

برای کوهنوردی به دنبال لباس‌های چند لایه با قابلیت تنفس پذیری بالا و جنس مرغوب باشید. لباس کوهنوردی را طوری انتخاب کنید که با پوشیدن آن بتوانید به راحتی حرکت کنید و در صورت تغییر شرایط جوی مجبور به تعویض آن نشوید.

زیر انداز مناسب

بهترین زیرانداز برای کوهنوردی مدلی است که علاوه‌بر عایق پذیر بودن وزن سبکی داشته و حجم کمی از فضای کوله پشتی را اشغال کند. همچنین راحتی بافت و مقاومت در برابر رطوبت از دیگر عواملی است که در انتخاب زیرانداز مناسب برای کوهنوردی حائز اهمیت است.

آب آشامیدنی

هر منبع آبی که در کوهستان مقابل شما قرار می‌گیرد، قابل آشامیدن نیست. به همین منظور توصیه می‌شود در سفرهای کوهستانی از دستگاه‌های تصفیه کننده آب، قرص‌های ضدعفونی کننده آب یا کیسه‌ها و گالن‌های ذخیره آب استفاده کنید.

سایر تجهیزات لازم برای سفر

در سفر کوهنوردی تجهیزات جانبی مختلفی مانند لباس و کلاه ایمنی، کیسه خواب کوهنوردی، دستکش، چادر، ابزار مسیریابی مانند جی پی اس، مواد غذایی و غیره از دیگر مواردی هستند که همراه داشتن آن‌ها برای تجربه یک کوهپیمایی ایمن و لذت بخش ضروری است.

شروع سفر کوهنوردی

اولین قدم برای شروع این ورزش جذاب ارتباط با افراد مجرب در کوهنوردی است. این ارتباط می‌تواند از طریق عضویت در یک باشگاه معتبر صورت بپذیرد. آموزش فوت و فن کوهنوردی یکی از اصول کوهنوردی مهم است که نقش زیادی در یادگیری و تقویت مهارت‌های لازم در این فعالیت چالش‌برانگیز را دارد.

پیشگیری و مراقبت از بیماری

به‌خاطر داشته باشید بیماری و ضعف جسمانی در کوهستان بسیار ترسناک است. در همین جهت توصیه می‌شود غذا و آب آشامیدنی سالم مصرف کنید و قرار دادن کیت کمک‌های اولیه را در کوله پشتی فراموش نکنید. از استعمال دخانیات و نوشیدن الکل بپرهیزید و در ارتفاعات برای پیشگیری از ارتفاع‌زدگی حرکت تدریجی و آهسته داشته باشید.

خودداری از نوشیدن هایی مثل قهوه

مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار عوارضی مانند اختلال در سیستم گوارشی، افزایش استرس و اضطراب و تحریک‌پذیری را به دنبال دارد. نوشیدن قهوه در ارتفاعات علائم ناشی از ارتفاع زدگی را افزایش داده و همچنین خواب کوهنورد را مختل می‌کند.

تنفس صحیح

استفاده از تکنیک‌های ریتمیک و تنفس عمیق، گردش خون را بهبود می‌بخشد و موجب افزایش تمرکز می‌شود. تنفس صحیح در ارتفاعات بالا اکسیژن بیشتری برای  کوهنورد فراهم می‌کند. تنفس از طریق بینی در کوهنوردی می‌تواند موجب پیشگیری از تشنگی و خشکی گلو شود. همچنین در فصل سرما از ابتلا به سرماخوردگی جلوگیری می‌کند.

استراحت کردن در طول سفر

داشتن استراحت کافی و مقطعی  یکی دیگر از اصول کوهنوردی است. این امر از خستگی کوهنورد جلوگیری کرده و به حفظ انرژی آن برای صعود به ارتفاعات بالاتر کمک می‌کند. استراحت‌های منظم و کوتاه  نقش حیاتی در بهبود فعالیت قلب داشته و همچنین اسید لاکتیک موجود در عضلات را به میزان چشمگیری کاهش می‌دهد.

جعبه کمک‌های اولیه

در کوهنوردی احتمال مواجه شدن با صدمات و جراحات وجود دارد. به همراه داشتن یک جعبه کمک‌های اولیه که حاوی پانسمان، باند و داروهای  ضروری است می‌تواند تا حدود زیادی به بهبود جراحات کوهنورد کمک کند.

احترام به حیات وحش

بخش زیادی از حیات وحش در کوهستان است. رها نکردن زباله در کوهستان و جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای جانوران از اقداماتی هستند که به منظور احترام به حیات وحش صورت می‌گیرند. ضمن اینکه در کوهنوردی باید از غذا دادن به حیوانات و تعقیب آن‌ها خودداری شود. در صورت عدم رعایت این موارد ممکن است زندگی حیوانات دچار تغییر شود.

اثرات آتش کمپ را به حداقل برسانید

بهترین راهکار برای به حداقل رساندن اثرات آتش کمپ، روشن کردن آتش در مکان‌های از قبل تعیین شده است. نگه داشتن آتش در حلقه‌های کوچک، به کنترل آن کمک می‌کند. روشن کردن آتش در مناطقی که این اقدام ممنوع است، خطرات جبران ناپذیری را به دنبال دارد. در پایان مطمئن شوید آتش به طور کامل خاموش شده است.

فواید ورزش کوهنوردی

ورزش کوهنوردی علی‌رغم دشوار بودن فواید زیادی را برای کوهنورد به ارمغان دارد. هدف اصلی بسیاری از کوهنوردان جهت انتخاب این ورزش سنگین، بهره‌مند شدن از این فواید است. در این قسمت به معرفی مهم‌ترین آنها پرداخته‌ایم.

تناسب اندام قلبی و عروقی را بهبود می‌بخشد

کوهنوردی  کلسترول و فشار خون را کاهش می‌دهد، سوخت و ساز بدن را بهبود می‌بخشد و موجب افزایش ضربان قلب می‌شود. همچنین در استقامت قلب و عروق هم تاثیر زیادی دارد. در این ورزش با مسیرهای شیبدار و متغیر زیادی مواجه هستید که پیمودن آن‌ها با فوایدی مانند بهبود گردش خون و تقویت عضلات قلب همراه است.

تقویت ماهیچه‌ها

انجام حرکات متغیر و تمرینات سنگین، گروه زیادی از عضلات مختلف بدن مانند پاها، کمر، شانه، دست‌ها و مرکز بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. درگیری همزمان این عضلات در نهایت موجب تقویت آن‌ها می‌شود. کوهنوردانی که این ورزش را به صورت حرفه‌ای دنبال می‌کنند، عضلات قوی با استقامت و انعطاف پذیری بالایی دارند.

باعث آرامش و سلامت روان می شود

کوهنوردی یک فرصت استثنایی برای حضور در طبیعت و تنفس هوای پاکیزه است. این اتفاق سطح استرس بدن را کاهش می‌دهد و با افزایش ترشح هورمون اندورفین موجی از شادی و نشاط را به شما تزریق می‌کند. تعیین هدف در ورزش کوهنوردی و دستیابی به این اهداف از بروز افسردگی و اضطراب جلوگیری می‌کند.

اعتماد به نفس شما را افزایش می‌دهد

چالش‌های ذهنی و فیزیکی در ورزش کوهنوردی موجب تقویت مهارت اندیشیدن و کشف توانایی‌ها می‌شود. صعود‌های موفقیت آمی،ز اعتماد به نفس را افزایش می‌دهد و موجب تقویت روحیه و خودباوری فرد می‌شود. عبور از موانع و دستیابی به اهداف، اعتماد به نفس و انگیزه کوهنورد را حتی در انجام فعالیت‌های روزمره و چالش‌برانگیز زندگی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

جمع‌بندی

کوهنوردی، مسیری است برای کشف نهایت‌های توانایی‌های جسمی و روحی. این فعالیت، با تأکید بر اصول کوهنوردی و تکنیک‌های صحیح، نه تنها به تقویت قابلیت‌های فیزیکی کمک میکند بلکه به عنوان یک مدیتیشن حرکتی، آرامش و شادابی را به زندگی افراد می‌افزاید. اما، مانند هر ماجراجویی دیگری، کوهنوردی هم بدون آمادگی و رعایت نکات ایمنی می‌تواند خطرآفرین باشد. بنابراین، اهمیت دارد که هر فردی قبل از پا گذاشتن به این مسیر، با دانش و مهارت‌های لازم مجهز شود تا از تجربه‌ای ایمن و لذت‌بخش بهره‌مند گردد. در نهایت، کوهنوردی بیش از یک ورزش، یک سبک زندگی است که با ارتقاء سلامت جسم و روان، به افراد کمک می‌کند تا بهترین نسخه از خودشان شوند.